دوشنبه ۱۲ خرداد ۱۴۰۴ - 
نسبت فقه و اخلاق؛
نسبت «فقه» و «اخلاق» همیشه در میان عالمان مسلمان و در دهه‌های اخیر میان به طور گسترده‌ای میان دین پژوهان به خصوص نواندشان دینی، محل نزاع بوده است. پاره‌ای از اندیشمندان اخلاق را ذیل دین تعریف می‌کنند، برخی آن را مستقل از دین دانسته و بعضی‌ها نیز اخلاق را مسأله‌ای مُشرف و مسلط بر گزاره‌های دینی می‌دانند به طوری که حکمِ دینی همیشه تابع حکم اخلاقی است. سروشِ دباغ روان‌درمان گر، مدرس فلسفه و نواندیش دینی است. او سالیانی است که دغدغۀ ربط میان «فقه» و «اخلاق» را دارد و توانسته پاره‌ای از موضوعات فقهی را در «ترازوی اخلاق» – در دستگاه اخلاقیِ خود – واکاوی کند. کتاب او به نام «زمین فقه و آسمان اخلاق» به تازگی منتشر شده است. از سوی دیگر محمد موسوی عقیقی پژوهشگر فقه، فلسفه و اخلاق مناسبات میان «فقه» و «اخلاق» را به فراخور موضوعاتی بررسی می‌کند. متن زیر، گفتگوی میان سروش دباغ و موسوی عقیقی است است.
کد خبر: ۳۷۲۵۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۲
شوپنهاور؛
شوپنهاور را می‌توان از جمله فیلسوفانی نامید که به دنبال تعریف خوشبختی است. شوپنهاور از دومنظر درونی (انسان موجوی صرفا عقلانی نیست و درگیر امیال متنوع است و با ارضا هر میل با تجلی و فشار خواست میل جدید مواجه است و با هر تقلا و تلاش خسته کننده، با فقدان میل دیگر مواجه شده و نیازمند تلاش مجدد خواهد بود) و بیرونی (قاعده تضاد در بیرون از انسان و در هستی جاری است و همه به دنبال رفع امیال خود بوده و این حرکت جمعی باعث دشمنی و رقابت و ناکامی برای یک عده است) اعتقاد به حضور دائمی رنج داشته و رسالت انسان را تلاش برای کسب ارادی خوشبختی می‌داند نه درگیری دائمی با رنج. شوپنهاور ماهیت خوشبختی را سلبی یا دوری از رنج (نه کسب لذت و رضایت) با نوعی مکانیزم بی رغبتی ارادی و رسیدن‌های کنترل شده (زهد) به تصویر می‌کشد و نظام‌های اخلاقی و فضیلت گرایانه را راهی برای تحقق این خواسته می‌داند.
کد خبر: ۳۶۱۹۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۶
گفتگوی سروش و ملکیان؛
سروش و ملکیان در همین گفتگو و هم در آثار متعدد خود تاکید می‌کنند که روشنفکر و روشنفکری به کار «اخلاقی زیستن» می‌آید و اساسا روشنفکر سودای زندگی اخلاقی دارد.
کد خبر: ۳۴۱۲۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۷
اخلاق بی کاربرد؛
فیلسوف بریتانیایی، ریچارد مِروین هِر (۱۹۱۹ـ۲۰۰۲)، از مهم‌ترین فیلسوفان اخلاق معاصر است که دیدگاهش در فرااخلاق، موسوم به «توصیه‌انگاری» (precriptivism)، هنوزاهنوز محل بحث بسیار است. کتاب Applications of Moral Philosophy مجموعه‌ای از نه مقالۀ هِر است که در دهۀ ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ به رشتۀ تحریر درآمده‌اند و در این کتاب گردآوری شده‌اند و انتشارات مک‌میلان در سال ۱۹۷۲ کتاب را منتشر کرده است.
کد خبر: ۳۳۹۶۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۷
نئولیبرالیسم و مساله کشور
«اخلاق فردی شامل اصول کلی اخلاقی است که ارزش‌های عام را به‌شکل جهان‌شمول تبیین و تفکیک می‌کند.» بخشی از گفتگو با احسان شریعتی را خوانید که در ادامه می‌آید.
کد خبر: ۳۲۷۰۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۲
به گفته مولف این اثر، نظریه اخلاق پرواداری یا همان اخلاق مراقبت، از نظریات جدید در حوزه فلسفه اخلاق است که اغلب نظریه‌پردازان آن را فیلسوفان زن آمریکایی تشکیل داده‌اند. این رویکردِ نظری به اخلاق تلاش می‌کند با آغاز از تجربیات زنان در خانه و خانواده، که اغلب نادیده گرفته یا بی‌ارزش دانسته شده‌اند، فهم نویی از اخلاق، آرمان و ارزش‌های اخلاقی ارائه دهد.
کد خبر: ۳۱۵۶۶۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۶
مقاله موسی اکرمی
فردریش فون هایک در هراس بسیار از دخالتگری دولت به گونه‌ئی عام، و هراس از نقش دولت توتالیتر به گونه‌ئی خاص، در زندگی فکری خویش که عمدتاً به فلسفۀ سیاسی، حقوق، و اقتصاد سیاسی، و همچنین مباحث فلسفی آن‌ها در زمینۀ معرفت‌شناسی و روش‌شناسی، پرداخته است، کوشیده تا نقدهائی را بر عدالت‌خواهی در گسترۀ جامعه به طور عام و به انگارۀ سوسیالیسم به طور خاص وارد آورد.
کد خبر: ۳۰۷۹۱۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۰۴
مصاحبه با عماد افروغ
برخی مدعی‌اند که حکمت متعالیه و تفکر صدرا دیالکتیکی نیست. حتی از این، نتیجه سیاسی هم می‌گیرند و می‌گویند حکمت متعالیه، چون دیالکتیکی نیست، علت و معلولی است و از بالا به پایین است، ترجمان آن در ساحت سیاست، نوعی یکجانبه‌گرایی و اقتدار آمرانه از بالا به پایین است.
کد خبر: ۳۰۷۳۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۳۰
روش‌های تربیت دینی فرزندان؛
در مطلب زیر دو رویکرد که نمادی از دو گونه مواجهه با مقوله تربیت فرزند است، در دو زمان مختلف بیان شده و از بستر‌های اجتماعی متفاوتی برخوردار است. به نظر می‌رسد نظریه‌پردازی در این مقوله و پاسخ به شبهات رایج، از مهم‌ترین موضوعات مورد نیاز جامعه است که باید وجهه همت متفکران دغدغه‌مند قرار گیرد.
کد خبر: ۳۰۷۱۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۹
ماه محرم و ارزش های انسانی؛
مصطفی ملکیان از جمله فیلسوفان اخلاق است که به موضوع ماه محرم و حرکت امام حسین (ع) پرداخته و مباحثی را طرح کرده است. وی برخی درسها از حرکت امام (ع) را در سخنرانیهای خود عنوان کرده است.
کد خبر: ۲۹۵۸۹۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۰۱
بررسی رمان‌نویسان برجسته دوران مدرن درباره جهانی بی‌خدا
رمان مدرن را می‌توان یکی از بهترین منابع برای یافتن پاسخی به این پرسش‌ها دانست. تجربه وجودی انسانی که خدای خود را از کف داده و نومیدانه در جستجوی روزنه امیدی در تاریکای جهان بی‌خداست، از جمله مضامین مهم رمان مدرن است.
کد خبر: ۲۸۷۳۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۲
چه نسبتی با جامعه فاطمی داریم؟
یکی از مشهورترین سخنان روایت شده از حضرت فاطمه (س) این جمله است: الجار ثم الدار / اول همسایه بعد خانه !
کد خبر: ۲۵۸۱۰۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۰۹
سینا فلاح‌زاده راسته‌کناری/دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مکانیک:
موفقیت‌های چشمگیر فیزیک و به‌‌ویژه مکانیک نیوتنی در توجیه بسیاری از پدیده‌های فیزیکی شناخته‌شده، فضای فکری و فرهنگی قرن‌های 18 و 19 میلادی را چنان تحت تأثیر قرار داده بود که اکثریت دانشمندان و فیلسوفان بزرگ به این نتیجه رسیده بودند که به یک دستگاه فکری کامل برای توجیه همه حرکات موجودات جهان هستی دست یافته‌اند. نتیجه این وضع برای فلسفه آن دوران یک گرایش فکری قوی به سوی جبری‌گرایی بود. این جبری‌گرایی در استعاره اهریمن یا روح لاپلاسی، به حالت کاملا بلوغ‌یافته‌ای می‌رسد.
کد خبر: ۱۹۴۲۵۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۲/۱۹
رالز و مسئله ايران؛
برنامه همايش بين‌المللي جان رالز با نگاهي به عدالت، توسعه، صلح و دموکراسي 22 آذر در سالن فردوسي خانه انديشمندان به همت انجمن علوم سياسي ايران برگزار شد.
کد خبر: ۱۷۶۰۴۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۲۵
یادگار امام:
یادگار امام گفت: مردم اگر از کارها و خدمات انجام شده مطلع نباشند مأیوس می شوند و یأس نیز دشمن هر حرکت اجتماعی و علت فرورفتن به منجلاب است.
کد خبر: ۳۶۶۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۸/۲۴
«کمک به همنوع» از دیدگاه فلسفه اخلاق
گدایان تهران هرکدام ماهانه بین 9 تا 12 میلیون تومان درآمد دارند. حداقل درآمد روزانه متکدیان تهرانی 300 هزار تومان است. سرقفلی برخی از مکان‌ها برای تکدی‌گری در تهران تا 15میلیون تومان اجاره داده می‌شود.
کد خبر: ۲۶۰۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۶/۰۳
استاد دانشگاه هاروارد:
پروفسور «توماس اسکانلون» استاد دانشگاه هاروارد با اشاره به اینکه هدف علوم انسانی صرفاً تأمین نیازهای بازار نیست گفت: هدف علوم انسانی تربیت شهروندانی متمدن و فرهیخته است
کد خبر: ۷۸۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۱۰/۲۰